3 wieże?! - Neubaufahrzeug V/VI

Od 1927 roku Reichswera prowadziła tajne badania nad nowymi pojazdami pancernymi, łamiąc tym samym traktat wersalski. Efektem tych badań był między innymi  czołg Neubaufahrzeug. Mimo iż okazał się nieudany, warto poświęcić chwilę chociażby ze względu na ciekawą, niepopularną wielowieżową konstrukcję. 

GENEZA&PRODUKCJA

W październiku 1932 roku, po doświadczeniach z pojazdem Großtraktor, Reichswera zdecydowała się na budowę nowego czołgu. Wytyczne dotyczące pojazdu otrzymał koncern Krupp. Wedle wstępnych ustaleń projektowany pojazd miał być czołgiem ciężkim, posiadającym pancerz grubości do 20 mm. Niedługo później do projektowania przyłączył się koncern Rheinmetall-Borsig. Początkowo pojazd nazywano Großtraktor Neubau, Haupttraktor, PzKpfw VI neu lub PzKpfw VI. 
W październiku 1933 pojazd otrzymał jednak oficjalną nazwę Neubaufahrzeug, co oznacza po prostu "pojazd nowej budowy". Pojazdy stworzone przez Kruppa będą nazywane nazywane NbFz VI, a przez Rheinmetall - NbFz V.

Pierwszy prototyp pojazdu nowej budowy (konstrukcji Rheinmetal) powstał w 1934 roku, drugi (Kruppa) został ukończony na początku 1935 roku. Prototypy miały pancerz wykonany z nieutwardzanej stali.  Kolejne 3 pojazdy zostały zamówione w 1935 roku, ukończono je do roku 1936. Pojazdu nie produkowano seryjnie.

PzKpfw NbFz V
 

 

PzKpfw NbFz VI
 

 KONSTRUKCJA


Czołg Neubaufahrzeug w dużej mierze przypominał inne wielowieżowe konstrukcje okresu międzywojennego, takie jak brytyjski A1E1 Independent, francuski Char 2C i radziecki T-35. Pojazd był podzielony na 3 przedziały: kierowania, bojowy i silnikowy.


Opancerzenie pojazdu nie przekraczało 20 mm.  Przód kadłuba miał grubość od 8 do 20 mm, bok - 13 mm, reszta pancerza (tył, dno i góra) miała grubość od 8 do 10 mm.

Pancerz wieży głównej wynosił od 13 do 15 mm, a wież z karabinami - nie więcej niż 13. 






 Załoga NbFz V/VI składała się z 6 osób: dowódcy, ładowniczego, celowniczego, kierowcy oraz 2 strzelców.

Kierowca zajmował miejsce z przodu po lewej stronie pojazdu.

NbFz V/VI był wyposażony 3 wieże. Główna zawierała armatę 75 mm 7.5 cm KwK L/24 oraz armatę przeciwpancerną 3.7 cm Tankkanone L/45. Wedle założeń armata 75 mm była przeznaczona do niszczenia żywych celów oraz umocnień. Z kolei działo przeciwpancerne miało służyć do...niszczenie pojazdów pancernych. Amunicja do armaty ppanc wynosiła do 50 sztuk, a do 75 - 75 sztuk.
Zasadniczą różnicą pomiędzy pojazdem NbFz V i VI było położenie armat. W wersji Rheinmetall armaty były umieszczone pionowo, natomiast w modelu Kruppa - horyzontalnie.
Dodatkowe wyposażenie wież stanowił pojedynczy karabin 7,92 mm Dreyse MG13. 
W wieży stanowisko bojowe miał dowódca, celowniczy oraz ładowniczy. Pierwszy dysponował wieżą obserwacyjną wyposażoną w peryskop.

Oprócz tego pojazd nowej budowy posiadał 2 identyczne wieże z karabinami Dreyse MG13 kalibru 7,92 mm. Przypominały one wieżę pojazdu PzKpfw I. Wieżyczki były umieszczone po przekątnej - jedna z przodu kadłuba po prawej, druga z tyłu po lewej.
Łącznie wszystkie 3 karabiny maszynowe dysponowały 6000 naboi.

W przedziale silnikowym znajdował się 6-cylindrowy, gaźnikowy, rzędowy, chłodzony cieczą silnik BMW Va o mocy 250 KM. Był on w stanie rozpędzić pojazd do nieco ponad 20 km/h (niektóre źródła podają prędkość 30km/h). Zbiornik paliwa miał pojemność 457 l. Z racji, że pojazd zużywał na drodze około 180 l na 100km, paliwa wystarczało na przejechanie około 250 km.

Masa czołgu wynosiła 23 tony

ZASTOSOWANIE BOJOWE

Prototypowe pojazdy numer 1 i 2 nie zostały wykorzystane bojowo ze względu na pancerz z nieutwardzanej stali. Prowadzono na nich testy poligonowe oraz używano ich jako pojazdów szkoleniowych,

Pojazdy numer 3, 4, 5 wzięły udział w Operacji Weseruebung, czyli ataku na Norwegię. Trafiły one do batalionu pancernego Panzer Abteilung zur Besonderer Vervendung 40 (Pz.Abt.z.B.V 40). Neubaufahrzeugi dotarły do Norwegii 19 kwietnia 1940 roku. Dzień później uczestniczyły w defiladzie zwycięstwa. 6 dni później Neubaufahrzeugi wraz z 196. Dywizją Piechoty uczestniczyły w walkach z okopanym brytyjskim pułkiem piechoty Kings Own Yorkshire koło miejscowości Kvam. Wiadomo, że jeden pojazd NbFz został lekko uszkodzony ogniem z  moździerzy i lekkich działek ppanc. Inna maszyna ugrzęzła w błocie i została wysadzona na początku maja.
Wedle niepotwierdzonych informacji Neubaufahrzeugi mogły brać udział w walkach w północnej Finlandii w 1943.

 

KONKLUZJA

Czołgi Neubaufahrzeug były pierwszymi niemieckimi czołgami ciężkimi. Trudno więc spodziewać się by były one od razu udanymi konstrukcjami, szczególnie, że pojazd wykorzystywał nieskuteczną i niepopularną w 2 wojnie światowej wielowieżową konstrukcję Choć nie trafiły do produkcji seryjnej, dzięki nim konstruktorzy III Rzeszy ujawnili wiele kłopotliwych usterek i błędów konstrukcyjnych. Dzięki temu zdobyli wiedzę niezbędną do produkcji późniejszych czołgów takich jak Pantera i Tygrys.



Bibliografia
-Lewandowski Michał Niemieckie czołgi wielowieżowe, Militaria Nr 3(54),KAGERO Publishing, Lublin, 2013
-Dougherty Martin J. Compared & Contrasted TANKS, MAK Verlag GmbH, Bremen, 2010
-www.lexikon-der-wehrmacht.de/
-www.achtungpanzer.com/
-www.militaryfactor.com/
-www.tanks-encyclopedia.com/